Kryetarja e Kuvendit, znj. Lindita Nikolla, zhvilloi sot, në Kryesinë e Kuvendit, takimin vjetor me  drejtuesit e institucioneve të pavarura kushtetuese dhe të krijuara me ligj. Në këtë mbledhje, përveç drejtuesve të institucioneve, morën pjesë edhe Ministrja e Marrëdhënieve me Kuvendin, znj. Elisa Spiropali, Kryetarja e Komisionit për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, znj. Klotilda Bushka, Kryetari i Komisionit  për Ekonominë dhe Financat, z. Eduard Shalsi, Kryetari i Komisionit për Veprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin, z. Arben Pëllumbi, Kryetari i Komisionit për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, z. Agron Gjekmarkaj, si edhe Kryetari  i Prezencës së OSBE-së, Ambasadori Vincenzo del Monaco.

Ky takim u zhvillua në zbatim të Vendimeve të Kuvendit, të cilat rregullojnë funksionimin e Mekanizmit të Monitorimit të zbatimit prej qeverisë të rekomandimeve të institucioneve të pavarura.

Kjo mbledhje u mbajt  pas depozitimit prej institucioneve të pavarura  të raporteve të veprimtarisë vjetore dhe  miratimit prej Kuvendit të rezolutave për veprimtarinë e tyre institucionale, të cilat përmbajnë  rekomandime dhe detyra konkrete për institucionet.

Në fjalën e saj në këtë takim, Kryetarja e Kuvendit, znj. Lindita Nikolla, theksoi se “Mbarëvajtja e veprimtarisë së institucioneve të pavarura ka vëmendjen time maksimale, si pjesë e detyrave prioritare si Kryetare e Kuvendit.

Përgjatë muajit nëntor realizova takime individuale më të gjithë Ju dhe konfirmoj sërish se Kuvendi do të jetë jo thjesht një garant i pavarësisë, por edhe një mbështetës për të rritur autoritetin e institucioneve.

Zbatimi prej institucioneve shtetërore i rekomandimeve tuaja nuk është një qëllim në vetvete, por  detyrë e drejtpërdrejt e tyre, në mbrojtje të interesave të qytetarëve.

Duke reflektuar mbi  bashkëpunimin tonë njëvjeçar, vlerësoj se Kuvendi ka zbatuar detyrat kushtetuese për mbështetjen e institucioneve të pavarura, duke krijuar të gjitha kushtet e burimet për funksionimin tuaj normal.

Gjatë vitit 2021 Kuvendi u angazhua për emërimin e titullarëve dhe anëtarëve të institucioneve të pavarura, duke u siguruar për funksionimin e tyre në kapacitet të plotë.

Kuvendi, gjatë sesionit të kaluar, zgjodhi drejtues dhe anëtarë të bordeve të institucioneve dhe miratoi strukturat e reja ose ndryshimet strukturore për disa institucione.

Komisionet parlamentare analizuan në mënyrë të hollësishme nevojat buxhetore të paraqitura nga institucionet e pavarura.

Edhe për këtë vit buxhetor kryefjala ishin institucionet e drejtësisë, për shumicën e të cilave, Gjykatën Kushtetuese, SPAK,  KLGJ, ILD, Prokurorinë e Përgjithshme, Kolegjin e Posaçëm të Apelimit, kemi miratuar shtim të burimeve financiare. Rritje të shpenzimeve buxhetore janë planifikuar edhe për institucione të tjera, si Kontrolli i Lartë i Shtetit, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, Avokati i Popullit, Autoriteti për të Drejtën e Informimit mbi Dokumentet e Ish Sigurimit të Shtetit dhe Komisioni i Prokurimit Publik.

Kuvendi ka  fuqizuar kontrollin parlamentar, si  një funksion themelor i legjislativit dhe një mekanizëm për rritjen e përgjegjshmërisë e llogaridhënies ndaj publikut të institucioneve të pavarura dhe degës ekzekutive të qeverisjes.

Institucionet e pavarura janë rojet e interesit publik dhe të garantimit të të drejtave të qytetarëve.

Madje, këtë Mekanizëm Monitorimi tripalësh e kemi krijuar për të qenë garanti i garantëve.

Për vitin 2021, depozituan raportet e veprimtarisë vjetore institucionale 28 institucione. Kuvendi miratoi 24 rezoluta për veprimtarinë institucionale dhe adresoi për to rekomandime e detyra konkrete.

Periudha e raportimeve dhe procedura parlamentare e parashikuar, është respektuar në mënyrë korrekte, sipas përcaktimeve në Rregulloren e Kuvendit dhe kërkesave të Vendimit 134/2018 “Për Manualin e Raportimit Vjetor dhe Periodik”.

Të gjithë institucioneve iu është kërkuar të informojnë Kuvendin për organikat përkatëse dhe gjendjen faktike të tyre, por janë përgjigjur vetëm 13 institucione ose 25%.

Ju duhet të bëheni të vetëdijshëm se Kuvendi, duke qenë vetë korrekt në mbështetjen tuaj, nuk do të tolerojë mosplotësimin nga ju të detyrimeve kushtetuese, ligjore dhe institucionale.

Gjithashtu, institucionet kanë dërguar informacion shpjegues në lidhje me nivelin e zbatimit të rekomandimeve të lënë nga Kuvendi.

Nga 189 rekomandime të lëna për 21 institucione, janë realizuar 60 rekomandime (32%), 112 janë në proces (59%), 1 është realizuar pjesërisht (1%) dhe 16 janë të parealizuara (8%).

Përsa u përket rekomandimeve të institucioneve të pavarura drejtuar institucioneve të administratës publike, rezulton se Avokati i Popullit, Autoriteti i Konkurrencës, Komisioneri për Mbrojtjen nga Diskriminimi, Komisioneri për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale dhe Komisioneri për Mbikqyrjen e Shërbimit Civil, kanë adresuar në total  241 rekomandime ndaj institucioneve të administratës shtetërore. 

Niveli i zbatimit të rekomandimeve nga institucionet e administratës publike paraqitet, si më poshtë: Rekomandime të realizuara plotësisht 47  ose 20%; Rekomandime në proces zbatimi 93  ose 38%; Rekomandime të realizuara pjesërisht 33  ose 14%; Rekomandime të parealizuara  68  ose 28%.

Dëshiroj të nënvizoj se llogaridhënia publike mbetet një pikë ende e dobët, e evidentuar nga Mekanizmi i Monitorimit.

Është urgjente të krjojmë një sinergji funksionale midis të tri palëve të Mekanizmit të Monitorimit, sidomos në bashkëpunimin midis institucioneve të pavarura dhe Kuvendit.

Kontrolli dhe mbikëqyrja parlamentare është një e drejte themelore, por edhe një detyrim kushtetues që ka dega legjislative e qeverisjes, për të kontrolluar institucionet publike dhe zbatimin e politikave publike, në shërbim të qytetarëve.”

Kryetarët e komisioneve të përhershme parlamentare, të pranishëm në takim, nënvizuan nevojën e përmirësimit të punës së institucioneve të pavarura për zbatimin e rezolutave të Kuvendit si edhe ndjekjen më dinamike të zbatimit të rekomandimeve të tyre prej institucioneve shtetërore.

Drejtuesit e institucioneve vlerësuan mbështetjen e Kuvendit të Shqipërisë ndaj veprimtarisë së tyre dhe paraqitën disa prej sfidave me të cilat po përballen për rritjen e efektivitetit dhe eficiencës së veprimtarisë së tyre.